Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and Englis

||om tat sat||

સુન્દરકાણ્ડ.
અથ સપ્તમસ્સર્ગઃ

શ્લો|| સ વેશ્મજાલં બલવાન્ દદર્શ
વ્યાસક્ત વૈઢૂર્યસુવર્ણજાલમ્|
યથામહત્પ્રાવૃષિ મેઘજાલમ્
વિદુત્પિનદ્ધં સવિહઙ્ગજાલમ્||1||

સ||બલવાન્ સઃ હનુમાન્ યથા પ્રાવૃષિ વિદ્યુત્પિનદ્ધમ્ મહત્ મેઘજાલં તથા વ્યાસક્ત વૈઢૂર્યસુવર્ણજાલં સવિહઙ્ગજાલં વેશ્મજાલં દદર્શ ||

The mighty Hanuman saw the group of mansions, having golden lattices encrusted with Vaidhurya. They resembled masses of rain clouds illuminated by streaks of lightnings with flights of birds below.

શ્લો|| નિવેશનાનાં વિવિધાશ્ચશાલાઃ
પ્રધાનશઙ્ખાયુધચાપશાલાઃ|
મનોહરાશ્ચાપિપુનર્વિશાલાઃ
દદર્શ વેશ્માદ્રિષુ ચન્દ્રશાલાઃ||2||

સ||(સઃ હનુમાન્) પ્રધાનશઙ્ખાયુથચાપશાલાઃ વિવિધાઃ શાલાઃ નિવેશનાનામ્ દદર્શ|પુનઃ વેશ્માદ્રિષુ મનોહરાઃ વિશાલાઃ ચન્દ્રશાલાઃ ચ દદર્શ||

There Hanuman saw several places for storing valuable conches, weapons and bows among those mansions, again he saw delightful and spacious terraces open to the skies on top of those houses.

શ્લો|| ગૃહાણિ નાનાવસુરાજિતાનિ
દેવાસુરૈશ્ચાપિ સુપૂજિતાનિ|
સર્વૈશ્ચ દોષૈઃ પરિવર્જિતાનિ
કપિર્દદર્શ સ્વબલાર્જિતાનિ||3||

સ|| (સઃ મહા) કપિઃ (તત્) ગૃહાણિ સર્વૈશ્ચ દેવાઃ સુરૈઃ ચાપિ સુપૂજિતાનિ સ્વબલાર્જિતાનિ દોષૈઃ પરિવર્જિતાનિ નાનાવસુરાજિતાનિ દદર્શ||

The houses were having different kinds of treasures cherished even by gods. The treasures were without blemishes and were won by Ravana with his own might.

શ્લો|| તાનિ પ્રયત્નાભિસમાહિતાનિ ||
મયેવ સાક્ષાદિવ નિર્મિતાનિ|
મહીતલે સર્વ ગુણોત્તરાણિ
દદર્શ લઙ્કાધિપતેર્ગૃહાણિ||4||

સ|| પ્રયત્નાભિ સમાહિતાનિ સર્વગુણોત્તરાણિ લઙ્કાધિપતેઃ ગૃહાણિ સાક્ષાત્ મયેવ નિર્મિતાનિ ભવનાનિ ઇવ હનુમાન્ દદર્શ||

Built with great care and effort, the excellent mansions of the king of Lanka looked like the mansions built by Maya ( the divine architect) himself.

શ્લો|| તતો દદર્શોચ્છ્રિતમેઘરૂપમ્
મનોહરં કાઞ્ચનચારુરૂપમ્|
રક્ષોઽધિપ સ્યાત્મબલાનુરૂપમ્
ગૃહોત્તમં હ્યપ્રતિરૂપરૂપમ્||5||

સ|| (તત્) રક્ષોધિપસ્ય ઉત્તમમ્ ગૃહમ્ દદર્શ | (તત્ ગૃહમ્) મનોહરં કાંચનચારુરૂપં અપ્રતિરૂપરૂપં રક્ષોધિપસ્ય આત્મબલાનુરૂપં અસ્તિ| તત્ ગૃહં ઉચ્છ્રિતમેઘરૂપં ઇવ અસ્તિ||

Hanuman saw the excellent palace of the king of Rakshasas. It was beautiful with the the splendor of gold . It was matchless and worthy of his own might. That palace was appearing like a towering cloud.

શ્લો|| મહીતલે સ્વર્ગમિવ પ્રકીર્ણમ્
શ્રિયાજ્વલન્તં બહુરત્ન કીર્ણમ્|
નાનાતરૂણાં કુસુમાવકીર્ણમ્
ગિરેરિવાગ્રં રજસાવકીર્ણમ્||6||

સ|| શ્રિયા જ્વલન્તં (તત્ ગૃહમ્) મહીતલે પ્રકીર્ણમ્ સ્વર્ગમિવ (અસ્તિ)| નાનાતરૂણાં કુસુમાવકીર્ણં રજસા ગિરેઃ અગ્રં ઇવ (તત્ ગૃહમ્ અસ્તિ)||

Glittering with riches that mansion was like heaven scattered on the earth. That mansion looked like a mountain top covered with flowers of all kinds of trees.

શ્લો|| નારીપ્રવેકૈરિવ દીપ્યમાનમ્
તટિદ્ભિ‍રમ્ભોદવ દર્ચ્યમાનમ્|
હંસપ્રવેકૈરિવ વાહ્યમાનમ્
શ્રિયાયુતં ખે સુકૃતાં વિમાનમ્||7||

સ|| તત્ સુકૃતાં વિમાનમ્ અર્ચમાનમ્ નારીપ્રવેકૈઃ શ્રિયા યુતં (અસ્તિ)| અમ્ભોદવત્ દીપ્યમાનં તટિદ્ભિઃ ઇવ અસ્તિ| ખે હંસપ્રવૈકૈઃ વાહ્યમાનમ્ ઇવ અસ્તિ||

That royal aerial chariot auspicious and worthy of worship was filled with resplendent women. It was like the rain clouds lit with lightning. It was as if drawn by swans in the sky.

શ્લો|| યથા નગાગ્રં બહુધાતુચિત્રમ્
યથા નભશ્ચ ગ્રહચન્દ્રચિત્રમ્|
દદર્શયુક્તીકૃત મેઘચિત્રમ્
વિમાનરત્નં બહુરત્ન ચિત્રમ્||8||

સ|| તત્ વિમાનરત્નં બહુરત્ન ચિત્રં અસ્તિ| (તત્ વિમાનમ્) યથા બહુધાતુચિત્રમ્ નગાગ્રં ઇવ યથા યુક્તીકૃત મેઘચિત્રં ઇવ યથા નભશ્ચ ગ્રહચન્દ્ર ચિત્રં ઇવ અસ્તિ ||

That best of aerial chariots was colorful on account of gems encrusted. It was like a mountain peak which was colorful because of many the minerals embedded in the mountain. It was like a mass of colorful clouds. It was like the sky which was looking colorful with planets and Moon.

શ્લો|| મહીકૃતા પર્વતરાજિપૂર્ણા
શૈલાઃ કૃતા વૃક્ષવિતાનપૂર્ણા|
વૃક્ષાઃ કૃતા પુષ્પવિતાનપૂર્ણાઃ
પુષ્પં કૃતં કેસર પત્ર પૂર્ણમ્||9||

સ|| યત્ર પર્વત રાજિ પૂર્ણા મહી (ચિત્રી) કૃતા | યત્ર વૃક્ષ વિતાનપૂર્ણા શૈલાઃ (ચિત્રી) કૃતા | યત્ર વૃક્ષાઃ પુષ્પવિતાનપૂર્ણા (ઇવ ચિત્રી ) કૃતા | યત્ર પુષ્પમ્ કેસરપત્રપૂર્ણમ્ ચિત્રીકૃતા | (તત્ વિમાનં હનુમાન્ દદર્શ) ||

The earth was drawn filled with mountain ranges. The mountains were drawn with canopy of trees, the trees were drawn filled with lovely flowers. The flowers were drawn filled with petals and filaments.

શ્લો|| કૃતાનિ વેશ્માનિચ પાણ્ડુરાણિ
તથા સુપુષ્પાણ્યપિ પુષ્કરાણિ|
પુનશ્ચ પદ્માનિ સ કેસરાણિ
ધન્યાનિ ચિત્રાણિ તથા વનાનિ||10||

સ|| યસ્મિન્ પાંડુરાણિ વેશ્માનિ ચ (ચિત્રી) કૃતાનિ | તથૈવ યસ્મિન્ પુષ્પાણિ સહ પુષ્કરાણિ (ચિત્રીકૃતાનિ)| પુનઃ યસ્મિન્ કેસરાણિ સઃ પદ્માનિ (ચિત્રી કૃતાનિ) | યસ્મિન્ ધન્યાનિ વનાનિ ચિત્રાણિ ચિત્રીકૃતાનિ (તત્ વિમાનમ્ દદર્શ)||

The mansions were drawn in white color. The ponds were drawn with flowers. The flowers were drawn again with petals. Paintings of complete gardens were drawn.

શ્લો|| પુષ્પાહ્વયં નામ વિરાજમાનં
રત્નપ્રભાભિશ્ચ વિવર્થ માનમ્|
વેશ્મોત્તમાના મપિ ચોચ્ચમાનમ્
મહાકપિસ્તત્ર મહાવિમાનમ્||11||

સ|| મહાકપિઃ તત્ર પુષ્પાહ્વયં નામ વિરાજમાનં મહા વિમાનં (દદર્શ)| તત્ વિમાનં રત્ન પ્રભાભિઃ ચ વિવર્ધમાનં | તત્ વિમાનં વેશ્મોત્તમાનાં અપિ ઉચ્ચ્યમાનં અસ્તિ|

The great Vanara saw a aerial car going by the name of Pushpaka. That aerial car was glowing with the glitter of gems. That aerial was taller than the magnificent mansions.

શ્લો|| કૃતાશ્ચ વૈઢૂર્યમયા વિહઙ્ગાઃ
રૂપ્યપ્રવાળૈશ્ચ તથા વિહઙ્ગાઃ|
ચિત્રાશ્ચ નાનાવસુભિર્ભુજઙ્ગાઃ
જાત્યાનુરૂપાસ્તુરગા શ્શુભાઙ્ગાઃ||12||

સ|| વૈઢૂર્યમાનાઃ વિહઙ્ગાઃ કૃતાઃ | તથૈવ રૂપ્યપ્રવાળૈશ્ચ કૃતાઃ વિહઙ્ગાઃ | ચિત્રાઃ ભુજઙ્ગાઃ નાનાવસુભિઃ કૃતાઃ | તુરંગાઃ જાત્યાનુરૂપાઃ શુભાઙ્ગાઃ અપિ કૃતાઃ||

The birds were made of Vaiduryas. Similarly the birds were made of silver and corals. Colorful serpents were made with gems. Well bred horses with auspicious limbs were drawn.

શ્લો|| પ્રવાળજામ્બૂનદપુષ્પપક્ષાઃ
સલીલ માવર્જિતજિહ્મપક્ષાઃ|
કામસ્ય સાક્ષાદિવ ભાન્તિ પક્ષાઃ
કૃતાવિહઙ્ગા સ્સુમુખાસ્સુપક્ષાઃ||13||

સ|| વિહઙ્ગાઃ સુપક્ષાઃ પ્રવાલજામ્બૂનદપુષ્પપક્ષાઃ સ લીલં આવર્જિતજિહ્મ પક્ષાઃ કૃતાઃ| સા વિહઙ્ગાઃ સાક્ષાત્ કામસ્ય પક્ષાઃ ઇવ બાન્તિ||

Birds having beautiful wings, with wings engraved in corals and gold, with artificial wings sportively bent were drawn. The birds (wings) were as if they were wings of the cupid, the god of love.

શ્લો|| નિયુજ્યમાનાસ્તુ ગજાસ્સુહસ્તાઃ
સ કેસરાશ્ચોત્પલપત્ત્રહસ્તાઃ|
બભૂવ દેવી ચ કૃતા સુહસ્તા
લક્ષ્મીસ્તથા પદ્મિનિ પદ્મહસ્તા||14||

સ|| લક્ષ્મીઃ પદ્મિની પદ્મહસ્તા સુહસ્તા ચ સકેસરાશ્ચ દેવી ચ કૃતા બભૂવ| તથા ઉત્પલપત્રહસ્તાઃ નિયુજ્યમાનાઃ ગજાઃ અસ્તુ ||

Goddess Lakshmi in lotus pond having beautiful hands holding lotus in her hands along with filaments was seen. Elephants carrying blue lotuses with their trunks as offerings to the Goddess were seen too.

શ્લો|| ઇતીવ તદ્ગૃહમભિગમ્ય શોભનમ્
સવિશ્મયો નગમિવ ચારુ શોભનમ્|
પુનશ્ચ તત્પરમસુગન્ધિ સુન્દરમ્
હિમાત્યયે નગમિવ ચારુકન્દરમ્||15||

સ|| હનુમાન્ ઇતીવ શોભનમ્ ચારુશોભનમ્ નગમિવ તત્ ગૃહં અભિગમ્ય સવિસ્મયઃ ભવતિ|| (તતઃ) પુનશ્ચ તત્ (ગૃહં) હિમાત્યયે નગમિવ પરમસુગન્ધિ સુન્દરમ્ ચારુકન્દરં દદર્શ||

Thus Hanuman reached the auspicious and beautiful palace appearing like a mountain and was wonder struck. Again he saw the palace as a mountain in spring time with beautiful caves filled with wonderful fragrance.

શ્લો|| તતઃ સ તાં કપિ રભિપત્ય પૂજિતાં
ચરન્ પુરીં દશમુખબાહુપાલિતામ્ |
અદૃશ્યતાં જનકસુતાં સુપૂજિતામ્
સુદુઃખિતઃ પતિગુણવેગવર્જિતામ્||16||

સ|| તતઃ સ કપિઃ દશમુખબાહુપાલિતાં પૂજિતાં તાં પુરીં અભિપત્ય ચરન્ પતિગુણવેગવર્જિતાં સુપૂજિતાં તાં જનકસુતાં અદૃશ્યતાં સુદુઃખિતઃ બભૂવ||

Then that Hanuman having reached and going about that city ruled by the ten headed king in search of Sita was deeply grieved not being able to see the venerable daughter of Janaka.

શ્લો|| તતસ્તદા બહુવિધભાવિતાત્મનઃ
કૃતાત્મનો જનકસુતાં સુવર્ત્મનઃ|
અપશ્યતોઽભવ દતિદુઃખિતં મનઃ
સુચક્ષુષઃ પ્રવિચરતો મહાત્મનઃ||17||

સ|| તતઃ જનકસુતાં અપશ્યતઃ બહુવિધભાવિતાત્મનઃ કૃતાત્મનઃ સુચક્ષુષઃ સુવર્ત્મનઃ મહાત્મન: મનઃ અતિદુઃખિતં અભવત્ ||

Then being unable to see Sita with many thoughts on his mind the accomplished Hanuman who always follows right path became very agitated.

ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્રામાયણે આદિકાવ્યે વાલ્મીકીયે
ચતુર્વિંશત્ સહસ્રિકાયાં સંહિતાયામ્
શ્રીમત્સુન્દરકાણ્ડે સપ્તમસ્સર્ગઃ||

Thus ends the seventh sarga of Sundarakanda in Ramayana, the first ever poem of mankind composed by Maharshi Valmiki.
|| ઓમ્ તત્ સત્||

 

 

 

 

 

 

 

 

|| Om tat sat ||